Hoe kunnen ouderen langer gezond thuis wonen? We onderzoeken twee bewonersinitiatieven uit Flevoland om praktische handreikingen te kunnen ontwikkelen voor volgende initiatieven.
Geleerd van bestaande initiatieven
In dit project hebben we geleerd van en met bewonersinitiatieven Wooncoöporatie De BinnenHaven en Voorzorgcirkels in Almere. We hebben in samenwerking met de initiatiefnemers en andere betrokkenen kennis opgedaan over de processen en sociale en fysieke context van initiatieven gericht op langer gezond thuis wonen. Op basis van de verkregen inzichten in o.a. besluitvormingsprocessen zijn praktische handreikingen ontwikkeld. Deze handreikingen kunnen van waarde zijn voor initiatiefnemers, wijkprofessionals, onderwijs en ambtenaren.
De BinnenHaven
Wooncoöperatie De BinnenHaven gaat in Almere Haven 90 duurzame woningen in een duurzame buurtgemeenschap realiseren. Dit nieuwe hofje zal bestaan uit gezinswoningen, woningen voor alleenstaanden, stellen en woongroepen waarin sociale duurzaamheid en gemeenschapsvoorzieningen centraal staan. Momenteel is het plan in ontwikkeling door architectenbureau LSA en de gemeente Almere. Meer informatie vind je op deze pagina.
Voorzorgcirkels
In de Voorzorgcirkels vormen oudere buurtbewoners een ondersteunend en sociaal netwerk. Door zelf regie te nemen over welzijn en zorg helpt het initiatief bij langer zelfstandig thuis wonen en sociale cohesie in de wijk. Initiatiefnemers Hans van Steenis en Rob van der Brugge zijn in april 2023 gestart met een pilotperiode, waarin dertig 60-plussers uit Muziekwijk Zuid in Almere aan de slag gingen met een gezamenlijk hulpprotocol en het organiseren van sociale activiteiten in de Voorzorgcirkels ZorgSaam en SamenSpel. Meer informatie vind je op deze pagina.
Doel van dit onderzoek
De doelen van het onderzoeksproject waren:
- In kaart brengen van bewonersinitiatieven gericht op de sociale en fysieke leefomgeving voor langer gezond thuis wonen door ouderen;
- Ontwikkelen van kennis over processtappen in de besluitvorming;
- Evalueren en faciliteren van inzichten voor doorontwikkeling van de bewonersinitiatieven De BinnenHaven en Voorzorgcirkels met oog op positieve gezondheid en sociale cohesie.
Werkwijze
Dit participatief actieonderzoek vond plaats in nauwe samenwerking met de twee betrokken bewonersinitiatieven. De behoeften van betrokkenen en het samen leren waren de eerste uitgangspunten. Met interviews en leernetwerkbijeenkomsten zijn de bewonersinitiatieven en hun opbrengsten in kaart gebracht. Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met leervragen vanuit de bewonersinitiatieven. Deze praktijkervaringen vormden samen met wetenschappelijke kennis de basis voor het ontwikkelen van eindproducten voor beleid, onderzoek, onderwijs en praktijk.
Samenwerkingspartners
Het multidisciplinaire team van onderzoekers – van GGD Flevoland, het lectoraat Urban Innovation en het lectoraat Klantenperspectief in Ondersteuning en Zorg (beiden van het Kenniscentrum Maatschappelijke Innovaties Flevoland, Windesheim in Almere) – werkte samen met de initiatiefnemers en zijn bijgestaan door lokale, regionale en nationale experts vanuit welzijnsorganisatie De Schoor, gemeente Almere, Provincie Flevoland, Zilveren Kruis, Samen Buurten, Vrije Universiteit Amsterdam (Gezondheidswetenschappen), Windesheim (onderwijs) en Pharos.
Update project Bewonersinitiatieven
Op 11 juni presenteerden Rixt Zijlstra en Lamyae Boutalab over het praktijkgerichte onderzoeksproject ‘Bewonersinitiatieven voor langer gezond thuis wonen door ouderen’ op het congres Nieuwe Generatie Ouderen Langer Thuis in Nieuwegein. In dit project werken GGD Flevoland en Hogeschool Windesheim samen met twee bewonersinitiatieven in Almere. We leren van en met bewonersinitiatieven De BinnenHaven en Voorzorgcirkels. We ontwikkelen kennis om te delen met geïnteresseerden, zoals nieuwe initiatiefnemers, beleidsmakers en docenten.
De sessie was geïnitieerd door de landelijke Associatie Werkplaatsen Sociaal Domein en werd zeer goed bezocht en ontvangen. We presenteerden het project en een aantal uitkomsten, o.a. van de verdiepingsbijeenkomsten met deelnemers aan de initiatieven. Zo wilde de wooncoöperatie De BinnenHaven “geen eiland in de buurt zijn” en speelde bij de Voorzorgcirkels de vraag “wat als de zorgvraag te groot voor ons wordt?”.
Op basis van de inzichten die tot nu toe in het project zijn verzameld, zijn handreikingen ontwikkeld voor het opzetten en versterken van bewonersinitiatieven. De concepten zijn voorgelegd aan initiatiefnemers, beleidsmakers en professionals. Hun feedback is verwerkt om de handreikingen beter te laten aansluiten op de praktijk.
Projectupdates
Over de bewonerinitiatieven
Over het project
- Infographic – Project Bewonersinitiatieven voor langer gezond thuis wonen
- Folder – projectinformatie voor De BinnenHaven
- Folder – projectinformatie voor Voorzorgcirkels
- Folder – Afronding project Bewonersinitiatieven voor langer gezond thuis wonen
Kennisproducten algemeen
- Infographic – Besluitvorming in bewonersinitiatieven
- Infographic – Van initiatief tot impact
- Infographic – Het humusmodel
- Infographic – Samenwerking met de buurt
- Praatplaat – Wat als de zorg te zwaar wordt
- Praatplaat – Interne samenwerking in wooncoöperaties
Producten voor bewonersinitiatieven
- Verslag startbijeenkomst De BinnenHaven
- Verslag startbijeenkomst Voorzorgcirkels
- Verslag verdiepingsbijeenkomst ‘Wat als de zorg de zwaar wordt’ Voorzorgcirkels
- Verslag verdiepingsbijeenkomst Besluitvorming De BinnenHaven
- Infographic – buurtpeiling De BinnenHaven
- Infographic – impact Voorzorgcirkels
- Zomerupdate (2024)
- Kerstupdate (2024)
- Zomerupdate (2025)
- Afronding (2025)
Online beschikbaar beeldmateriaal
- Teaser aftermovie
- Aftermovie – NL ondertiteling
- Aftermovie – ENG ondertiteling/ENG subtitles
- Mini-docu De BinnenHaven
- Inspiratiesessie Bewonersinitiatieven
In het nieuws
- De kracht van kleine stappen, gepubliceerd door Werkplaatsen Sociaal Domein.
- Samen werken aan een betrokken buurt, gepubliceerd door Werkplaatsen Sociaal Domein.
Vervolgproject
Meer weten?
Neem contact op met Rixt Zijlstra, associate lector of Ingrid Bakker, associate lector.
